Motivatie

Motivatie betekent de bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag. Het is de reden waarom iemand zich op een bepaalde manier gedraagt. Het is al aanwezig voordat er sprake is van gedrag, het veroorzaakt alleen dat gedrag.

Het slaat niet direct op de omstandigheden, maar op de eigenschappen in een persoon. Er zijn verschillende vormen die ook samen een rol kunnen spelen, zoals:

• Intrinsiek, dit wordt aangestuurd door interne gevoelens van tevredenheid of voldoening, bijvoorbeeld het bord leeg eten omdat het lekker is;
• Extrinsiek, dit wordt aangestuurd door externe beloning of straf gegeven door anderen, bijvoorbeeld het bord leeg eten omdat er een toetje is beloofd bij een leeg bord;
• Onbewust, hiervan is men zich niet bewust, vaak als gevolg van eerdere ervaringen.

Waaruit bestaat Motivatie?

Binnen motivatie kunnen we vaak vier onderdelen onderscheiden, die meestal alle vier een rol spelen en/of elkaar beïnvloeden. Deze onderdelen zijn een drijfveerof een behoefte. Voorbeelden hiervan zijn:

• De lichamelijke behoeften zoals: honger – dorst – lichaamstemperatuur op pijl houden – hechting – seksualiteit – agressie.
• Aangeleerde drijfveren (cultuurafhankelijk), zoals: wijze van verzamelen van voedsel – geld vergaren – uiten van agressie. Verwachtingen over het doel spelen in deze aangeleerde drijfveren ook mee.
• Een doel bereiken. Hoe belangrijker een doel voor iemand is, des te groter zal zijn “drive” zijn om dat doel te bereiken.
• Affectieve reactie op een activiteit (affectie = leuk vindt, iets doen omdat je het leuk vindt).

Motivatie en emotie

Motivatie is een verschijnsel die vaak verbonden is aan emotie, zoals ook bij acceptatie van je diabetes. Er is vrijwel geen situatie die niet gekleurd is door een emotie. Emotie heeft eigenlijk altijd kenmerken die te maken hebben met motivatie.

Motivatie stimuleren

Dat je zelf gemotiveerd bent, is bepalend voor doelgericht gedrag. Het gedrag niet uitvoeren betekent nog niet dat je niet gedreven bent, er kunnen namelijk nog andere redenen zijn waarom men het gewenste gedrag nog niet laat zien. De emotie kan bijvoorbeeld een effect hebben op het gedrag.

Verder kunnen eerdere ervaringen zorgen dat men nog niet heeft kunnen starten met het gewenste gedrag. Hierbij kun je denken aan overtuigingen vanuit opvoeding. Of overtuigingen dat je iets niet kunt, hierbij speelt angst een rol.

Het gemotiveerd zijn, is beïnvloedbaar en te ontwikkelen. Als je iets wilt bereiken, dan is jezelf motiveren belangrijk om het te leren. Denk maar eens aan het stoppen met roken. We hebben allemaal wel eens ervaren dat het zelden in één keer lukt om ons gedrag te willen veranderen.

Dit komt omdat je binnen het proces, om bepaald gedrag te veranderen in het gewenste gedrag, diverse fases kunt onderscheiden.

Motivatiefasen in het ontwikkelen van nieuw gedrag

Motivatie is niet een kwestie van wel of niet aanwezig zijn. Er kan een beetje motivatie zijn of een aarzelend begin. Dat je gemotiveerd bent, is ook belangrijk om je Diabetes de Baas te worden, of het nu Diabetes type 1, Diabetes Type 2, of een ander type Diabetes is.

Om nieuw gewenst gedrag te ontwikkelen ga je door een proces. in dit proces kun je de zes verschillende fasen onderscheiden bij het ontwikkelen van het gewenste gedrag.

Bron: Psychologie voor de praktijk Jakob Rigter